Muỗi Aedes là tác nhân gây lây lan virus Zika. Có 2 loại muỗi Aedes có khả năng truyền virus Zika. Trong hầu hết các trường hợp, Zika lây lan qua muỗi Aedes aegypti (muỗi vằn) ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới. Muỗi Aedes albopictus cũng có thể truyền virus. Muỗi này có thể ngủ đông và tồn tại ở các vùng có nhiệt độ mát hơn. Đó là loại muỗi rất nhỏ, có thể đốt người vào ban ngày mà không gây đau và không có nọc độc. Tuy nhiên, chúng lại mang virus có thể gây tử vong vào cơ thể. Muỗi Aedes có khả năng bay yếu, không thể bay quá 400m. Nhưng nó có thể vô tình được vận chuyển bởi con người từ nơi này đến nơi khác. Nếu nó có thể tồn tại trong môi trường nhiệt độ của điểm đến, về mặt lý thuyết nó có thể tự sinh sản và truyền virus Zika tới các khu vực mới. Trước đó, muỗi Aedes thường chỉ sống trong rừng và hút máu các sinh vật máu nóng, nhưng gần đây mà chính các nhà nghiên cứu cũng không biết chính xác thời điểm nào, chúng đã phát triển và chuyển sang chỉ hút máu người.

Muỗi Aedes  là tác nhân gây truyền nhiễm virus Zika

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) vừa công bố những bằng chứng cho thấy có mối liên hệ giữa virus Zika với hai hội chứng rối loạn thần kinh. Đó là gây teo não ở trẻ sơ sinh và hội chứng làm tê liệt hệ thần kinh ở người lớn (thường gọi là Hội chứng tự miễn dịch Guillain-Barré). Trong đó, bệnh đầu nhỏ đặc trưng bởi phần đầu nhỏ bất thường do não phát triển lệch lạc hoặc ngừng phát triển dẫn khuyết tật về trí tuệ, vận động và ngôn ngữ. Bên cạnh đó, các hội chứng nhiễm sắc thể và rối loạn chuyển hóa thần kinh cũng liên quan đến dị tật này. Dị tật này có thể tàn phá, làm tổn thương não bộ, đôi khi gây tử vong và có thể dẫn đến sảy thai hoặc thai chết lưu. Do vậy, Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) cảnh báo phụ nữ đang mang thai hoặc muốn có thai cần tránh đi tới hơn 25 quốc gia và vùng lãnh thổ ở Trung và Nam Mỹ, Caribbean. Theo nghiên cứu cho thấy, ở bào thai của người phụ nữ bị nhiễm virus trong ba tháng đầu của thai kỳ có nguy cơ cao của tật đầu nhỏ. Chính vì điều này mà chính phủ nhiều nước như El Salvador, Colombia và Ecuador khuyên phụ nữ không nên mang thai và sinh con trong giai đoạn virus Zika đang hoành hành, thay vào đó chỉ nghĩ đến việc sinh con sau năm 2018.

Khi nhiễm loại virus này thì không có triệu chứng điển hình và tương tự như một dạng nhẹ của bệnh sốt xuất huyết, bệnh sốt vàng da và bệnh West Nile được gây ra từ các flavivirus khác nhau. Các triệu chứng phổ biến nhất của nhiễm vi rút bao gồm nhức đầu nhẹ, rã thành bột (phát ban) hoặc phát ban dát sẩn, sốt, khó chịu, viêm kết mạc và đau khớp. Trong khi trường hợp đầu tiên, ghi nhận sự lây nhiễm virus Zika đã được mô tả vào năm 1964. Bắt đầu với một cơn đau đầu nhẹ và tiến triển thành phát ban dát sần với sốt và đau lưng. Sau hai ngày, phát ban bắt đầu giảm. Đến ngày thứ ba, cơn sốt giảm xuống chỉ còn phát ban. Sốt Zika được coi là một bệnh tương đối nhẹ và hạn chế, chỉ 1 trong 5 người sẽ phát triển thành các triệu chứng điển hình, mà không gây tử vong, nhưng tác nhân thực sự để gây bệnh của virus này thì chưa rõ. Virus này cũng gây ra một hội chứng tương tự khác arboviruses với sốt, phát ban, đau đầu và đau khớp, giới hạn vận động. Mức độ nguy hiểm của bệnh đầu nhỏ thay đổi tùy theo từng trường hợp. Thông thường trẻ sẽ bị chậm phát triển nhận thức, vận động và kỹ năng nói chuyện. Căn bệnh còn ảnh hưởng đến các bộ phận khác của cơ thể như làm biến dạng khuôn mặt, gây ra bệnh còi cọc, tăng động, co giật và các vấn đề liên quan đến phối hợp, cân bằng. Lạm dụng ma túy và rượu trong thai kỳ làm tăng nguy cơ trẻ sinh ra bị bệnh đầu nhỏ. Các bệnh truyền nhiễm như herpes, rubella, thủy đậu hoặc bệnh về gen như Phenylketonuria khiến cơ thể không thể bẻ gãy được axit amin làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Dấu hiệu của bệnh có thể xuất hiện khi thai nhi vẫn còn trong bụng mẹ hoặc sau khi trẻ ra đời được vài năm.